Umurbey, Marmara Bölgesi'nin güneyinde, Gemlik körfezinin doðusunda, Bursa ili, Gemlik ilçesine baðlý bir yerleþim merkezidir. Denizden yüksekliði 250 m.'dir. Umurbey, Bursa-Yalova karayoluna 3 km.'lik bir asfalt yol ile baðlýdýr. Gemlik'e uzaklýðý 4 km, Bursa'ya 34 km, Yalova'ya 41 km, Ýstanbul'a 198 km'dir.
Umurbey,
Cumhuriyet döneminden önce Umur Bey'in mezarýnýn kuzeyindeki yamaçlardan,
bugünkü belediyenin olduðu sýrta kadar uzanmakta, batýda ilkokulun bulunduðu
yerlere, doðuda Aytepe mesire yerinin bulunduðu tepeye kadar
yanaþmaktaydý. 1956'dan sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü Cumhurbaþkaný
Celal Bayar'ýn doðum yeri olmasý dolayýslýyla büyük bir imar faaliyetine
giriþilmiþtir.
Yalova-Bursa karayolunda Umurbey sýnýrlarý içinde kalan alanlarda kurulmakta olan sanayi tesisleri, kasabanýn ekonomisi üzerinde etkili olmaya baþlamýþtýr.
Belediye Umurbey'le özdeþleþen Celal Bayar anýsýna anýt bir heykel yaptýrmýþtýr. Heykel ünlü heykeltraþ Tankut Ökten'in eseridir.
Bursa'nýn fethinden önce, Mudanya ve Gemlik'in fethi gerekiyordu. Bursa'ya denizden gelen yardýmlarý kesmek için bu bir zorunluluktu. Mudanya'nýn fethi kolay oldu ancak Gemlik kalesi saðlamdý, kuþatma dokuz yýl sürdü.
Gemlik'in kuþatmasýna, Osman Gazi ve Orhan Gazi'nin seçkin kumandanlarý tayin edilmiþti. Bunlar; Balaban Bey, Yazýr Bey, Akçakoca, Örencik Bey ve Kozalan Bey idi. Kara Ali de, denizden bu kuþatmaya destek oluyordu. Kuþatma uzun sürdüðü için kumandanlar, önemli stratejik mevkilerde küçük çadýr köyler kurdular ve askerlerin aile ferlerini de getirerek buralara yerleþtirdiler.
1333 yýlýnda Gemlik fethedildikten sonra da çadýr köyler yerinde býrakýldý. Hatta çadýrlarýn yerine kerpiç evler inþa edildi. Gemlik'i kontrol altýnda tutmak ve Bursa'nýn emniyeti bakýmýndan bu köylerin stratejik önemleri vardý. Bu küçük köylere kumandanlarýnýn adlarý verildi.
Gemlik'in fethinden tahminen 100 yýl kadar sonra bu beþ küçük köy, meþhur Rumeli Fatihi Lala Þahin Paþa'nýn torunu, Musa Bey'in oðlu Umur Bey tarafýndan birleþtirildi ve "Umurbey" adýný aldý.
Umurbey
1865 yýlýnda, Bursa Ýl merkezinden sonra, Rüþtüye Mektebi açýlan ikinci yerleþim
yeri oldu. Osmanlý yýllýklarýna göre 1897'de 36 öðrenci, 1906'da 45 öðrenci
öðrenim görmekteydi. Bu Rüþtiye'ye 1878 tarihinde müdür ve müderris olarak,
Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaþkaný Celal Bayar'ýn babasý, Abdullah Fehmi Efendi
tayin edilmiþtir. 1883 yýlýnda Umurbey'de dünyaya gelen Celal Bayar, babasýndan
ve bu rüþtiyeden feyz almýþtýr. 1970 yýlýnda kendi adýna bir vakýf tesis etmiþ
ve köyde bir kütüphane, müze sinema binasý yaptýrarak; 15 bin ciltlik
kütüphanesini, kendisine verilen tüm hediyeleri ve arþivini bu vakfa hibe
etmiþtir. Daha önce beni köyümden ve köylümden ayýrmayýndiye vasiyette
bulunan Celal Bayar, 22 Aðustos 1986 tarihinde, sevenlerinin ve köylülerinin
gözyaþlarý arasýnda müzesinin bahçesinde topraða verilmiþtir. Naaþý, daha sonra
devlet tarafýndan yaptýrýlan Anýt-Mezara nakledilmiþtir
Celal Bayar Ýktisat Vekili iken, köyüne içme suyu getirmiþ ve Gemlik þosesini yaptýrmýþtýr. Bayar, Cumhurbaþkanlýðý döneminde Umurbey'i örnek köy projesine dahil ettirmiþ ve Umurbey'in Gemliðe bakan yamacýnda Celal Bayar Evleri adý verilen ayný mimari yapýda 265 adet bahçeli evin yapýlmasýna önayak olmuþtur. Celal Bayar Evleri bugün bile düzenli ve modern yerleþimi ile Umurbey'in en güzel mahallelerinden biri olarak göze çarpmaktadýr.
Umurbey, genel olarak Bursa kültürünün bir parçasýdýr. Yaþayýþ ve giyim modern çaðýn yaþamýna uyumlu bir görüntü çizmektedir. Geleneksel giyim ve yemekler genellikle düðün ve bayram gibi özel günlerde giyilir ve yapýlýr.
Umurbey kasabasýnýn doðal yapýsý ve buna baðlý olarak geleneksel kent dokusu koruma çalýþmalarý Belediye tarafýndan sürdürülmektedir. Müze müdürlüðü bu çalýþmalara uzman bilgi desteði saðlamaktadýr. Bu çalýþmalar sonunda Umurbey Camii, 4 adet doðal anýt aðaç, Beyler Mezarlýðý, Kara Ali Paþa Mezarý, Aytepe mesire yeri ve 53 adet sivil mimarlýk örneði konut, 265 adet bahçeli tek tip ev 1. derece doðal, ve kentsel tarihi sit alaný kapsamýna alýnmýþtýr.
 |